Ortadoğu, Orta Asya ve Kafkaslar (ODAK) Araştırma Merkezi’nin bağlı bulunduğu Atatürk Üniversitesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli projelerinden birinin gerçekleşme öyküsüdür. Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1937 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yasama yılı açılış konuşmasında Doğu Anadolu’da büyük bir üniversite kurulmasının gerekliliğini ifade ederek, bu husustaki çalışmaların  başlatılması talimatını vermişti.  Ancak bu talimattan kısa bir süre sonra Gazi Mustafa Kemal Atatürk vefat edince, Doğu Anadolu’da bir üniversite kurma hususundaki çalışmalar 12 yıl süreyle sekteye uğradı. Mesele daha sonra 1 Kasım 1950 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından Büyük Millet Meclisi’nin açılış konuşmasında tekrar gündeme getirildi. Erzurum’da bir üniversite kurulması amacıyla oluşturulan komite, 1955-1957 yılları arasında çalışarak üniversite Kanun Tasarısı’nı hazırladı. Bu tasarı, 31.05.1957 tarihinde 6990 sayı ile  Büyük Millet Meclisi’nde kanunlaştı ve Resmi Gazete’de yayımlanarak 07.06.1957 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu suretle Atatürk Üniversitesi  7 Haziran 1957 tarihinde resmen kurulmuş oldu.