Elektrik - Elektronik Mühendisliği

Lisans Laboratuvarları

Öğrencilerimizin fakülte içerisinde rahat bir şekilde çalışmalarına imkân sağlayacak laboratuvarlar düzenlenmiştir. Bu ortamlarda, derslerden elde etmiş oldukları teorik bilgiyi pratik uygulamalara dökebilmektedirler. Elektrik-Elektronik Mühendisliği bünyesinde gerek lisans seviyesinde gerekse lisansüstü seviyede kullanılan, öğrencilerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunacak 8 adet aktif kullanılan laboratuvar bulunmaktadır. Bunlar; Elektrik Devre laboratuvarı, Kontrol, Sayısal Devre ve Analog Elektronik, Mikroişlemciler, Elektrik Makinaları, Haberleşme ve Güç ve Proses laboratuvarıdır. Her bir laboratuvar için bir öğretim üyesi sorumludur. Tüm laboratuvarlar ana bina zemin katta yer almaktadır.  Laboratuvarlara yeni cihaz alımları, yeni proje önerileri ile gerçekleştirilmektedir. Laboratuvarların bakım ve temizlik ihtiyaçları Dekanlık tarafından sağlanmaktadır.

Elektrik Devre Laboratuvarı

Elektrik Devre Laboratuvarı’nın kuruluş amacı elektrik-elektronik temel devre uygulamalarını gerçeklemek ve incelemektir. “Elektrik Devre Temelleri” dersinin deney çalışmaları bu laboratuvarda yapılmaktadır. Laboratuvar içeriğine bağlı olan deneyler dışında mühendislik tasarım projeleri ve araştırma projeleri de gerçekleştirilmekte ve bu projelerin gerekli test ve analizleri de burada yapılabilmektedir.

Laboratuvar, deney çalışmalarının yüksek doğrulukla yapılabilmesi için öğrencilerin kullanımına uygun ve hassasiyeti yüksek ölçüm cihazları ile donanmıştır. Direnç, kondansatör, bobin ve transformatör gibi temel elektronik devre elemanlarının uygulamaları Elektrik Devre Laboratuvarı’nda yapılan çalışmalardır.

Deneylerin yapılması için 12 adet masa bulunmaktadır. Her masada osiloskop (sinyal jeneratörü olarak kullanılabilmesi için bağlantıları bulunmaktadır), deney düzeneği (cadet), gerekli durumda yazılım üzerinden sinyal verebilmek ve ölçüm alabilmek için bilgisayar ve multimetre bulunmaktadır.Laboratuvar yaklaşık 91 m2’dir.

Elektrik devre laboratuvarında yapılan (EEM 209) Elektrik Devre Laboratuvar dersindeki deneyler aşağıda sıralandığı gibidir.

  • Ölçü Aletlerinin Kullanımı, Akım, Gerilim, Direnç Ölçülmesi ve Ölçme Hataları Deneyi
  • DC Devrelerde Krıchoff’un Kanunları ve Güç Hesabı Deneyi
  • Thevenin Teoremi ve Maksimum Güç Transferi Deneyi
  • Wheatstone Köprüsü Deneyi
  • Kapasitör (Kondansatör) Deneyi
  • Bobin (Endüktans) Deneyi
  • Transformatör Deneyi
  • Kompanzasyon Deneyi
  • Rezonans Devreleri Deneyi

Kontrol Laboratuvarı

Kontrol Laboratuvarı, öğrencilerin lisans seviyesinde gördükleri EEM-303 Kontrol Sistemlerine Giriş ve EEM-304 Otomatik Kontrol derslerinin teorik bilgilerini pratik hayatta hangi sistemler üzerinde ele alındığı gösterilmektedir. Yoğun matematiğe dayalı bu dersler sayesinde öğrenciler, gerçek sistemlerin matematiksel modellenmesinden pratik bir yapıya dönüşümüne kadar bütün ayrıntıları gözlemleyebilmektedirler. Ayrıca, Kontrol Laboratuvarının sahip olduğu 4 adet deney düzeneği sayesinde hem lisans hem de lisansüstü akademik çalışmalar gerçekleştirilebilmektedir.

Kontrol Laboratuvarı, içerdiği deney sistemleri ve sahip olduğu lisans ve lisansüstü tez projeleri ve BAP ve/veya TÜBİTAK projeleri sayesinde birçok gerçek zamanlı uygulamanın yapılabileceği bir altyapıya sahiptir. Bu sayede, ders uygulamaları ve projeleri, lisans ve lisansüstü tez çalışmaları ile bilimsel akademik projeler kapsamında fakülte dahilinde ya da farklı disiplinler arası çalışmaya olanak sağlamaktadır. Laboratuvar, yaklaşık 63 m2’dir. Laboratuvarda bulunan cihazların listesi aşağıdaki gibidir:

  • İkili Tank Sıvı Seviye Sistemi
  • DC Motor Kontrol Sistemi
  • Araç Kontrol Sistemi
  • Isı Akış Sistemi

Öğrencilere lineer kontrol yöntemleri olan PI, PD, PID kontrol yöntemleri ikili tank sıvı seviye sistemi ile teorik bilgisi verilerek deneysel olarak gösterilmektedir.

Araç Kontrol Sistem ile, araç ve tekerleklerinin modeli anlatılmaktadır. Klasik lineer kontrol yöntemlerine ek olarak PV (position + velocity) kontrol yöntemi teorik bilgiye dayalı olarak pratik ortamda gerçekleştirilmektedir.

DC motor kontrol sistemi ile DC motorun çeşitli hız ve konum referans bilgileri altında PI, PD, PID KONTROL yöntemleri uygulanmaktadır.

Isı Akış Sistemi ile fan hızı sabit tutularak sistem içerisinde bulunan 3 adet ısı sensörünün algıladığı sıcaklık seviyesinin kontrolü gerçekleştirilmektedir. 

Elektrik Makinaları Laboratuvarı

Elektrik Makinaları Laboratuvarı lisans öğrencileri için “Elektrik Makinaları” dersinde teorik olarak işlenen dc motorlar, asenkron motorlar, transformatörler ve senkron jeneratör gibi konularının uygulamasının yapılması amacıyla kurulan laboratuvardır. Lisans öğrencilerinin yanı sıra akademik çalışmalar için yüksek lisans ve doktora öğrencileri de bu laboratuvarı etkin olarak kullanmaktadır. Laboratuvar, yaklaşık 75 m2’dir. Laboratuvarda gerçekleştirilen deneyleri listesi aşağıdaki gibidir:

  • Elektrik makineleri laboratuvarının tanıtımı,
  • DC şönt motor ve karakteristiği deneyi,
  • Tek faz transformatör ve analizi deneyi,
  • Üç faz transformatör ve analizi deneyi,
  • Senkron jeneratör deneyi,
  • Sincap kafesli asenkron motor deneyi,
  • Bilezikli asenkron motor deneyi.

Mikroişlemciler Laboratuvarı

Mikroişlemciler Laboratuvarı dersi Elektrik Elektronik Mühendisliği Lisans Programının 6. yarıyılında alınan uygulamalı bir derstir. 5. yarıyılda alınan mikroişlemciler dersinde öğrencilere temel mikroişlemci yapıları ve çalışma ilkeleri, bellek tasarımı ve adresleme, makina dilinde programlama, kontrol yapıları ve veri yapıları, alt programlama, statik ve dinamik yapılı veri tipleri ve göstericiler, zamanlayıcılar, kesmeler, mikroişlemci uygulamaları, PIC16F84 mimarisi , PIC16F84 programlama, gerçek zamanlı uygulamalar, DSP’ler ve DSP algoritmaları, TI C6000 mimarisi, TI C6000 temel komutları ve bellek erişimi öğretilmektedir.  Mikroişlemciler Laboratuvarı dersi, mikroişlemciler dersinde öğrenilen bu bilgilerin pekiştirilmesi ve uygulanması amacıyla yürütülmektedir.

Mikroişlemciler Laboratuvarı’nda kullanılan deney seti Microchip mikrodenetleyici ailesinde PIC16 serisinin en gelişmiş modeli olan PIC16F877A başta olmak üzere diğer 8,18,28,40 pin’li  PIC’lerin tüm özellikleriyle kullanılmasının öğrenilmesi amacıyla Çokesen Firması tarafından tasarlanmıştır. Mikroişlemciler laboratuvarı dersinde program olarak MPLAB, PROTEUS ve MicroPRO kullanılmaktadır. Bir ders dönemi boyunca dersin işleyişi ve gerçekleştirilen deneyler aşağıda verilmektedir.

  • Oryantasyon,
  • PIC ile temel mikro denetleyici uygulaması,
  • Dış dünya ile haberleşme (portlar) deneyi,
  • 7 parçalı LED gösterge deneyi,
  • Şifreleme cihazı: çevrim tablosu ve 7 parçalı LED gösterge deneyi,
  • Basit kronometre uygulaması deneyi,
  • EEPROM bellek kullanılarak gerçekleştirilen basit bir PIC16F84 şifreli kilit uygulaması deneyi,
  • Basit bir darbe genişliği modülasyonu (PWM) uygulaması deneyi,
  • 4×4 tuş takımı ve tarama işlemi deneyi,
  • LCD gösterge deneyi,
  • Step motor deneyi,
  • Telafi deneyi deneyi

Öğrenciler deney öncesinde MPLAB programında yazmış oldukları kodları test edebilmek için PROTEUS programında simülasyon yapmaktadırlar. Bu doğrultuda öğrencilerin her deneyin başında deney ön hazırlık raporu formatında bir rapor teslim etmeleri gerekmektedir. Ayrıca deney öncesinde ilgili deneye yönelik 10 dakikalık bir quiz yapılmaktadır.

Mikroişlemciler Laboratuvarı dersinde elde edilen kazanımların geliştirilmesi amacıyla öğrencilere Proje Ödevi verilmektedir. Bu bağlamda öğrencilerin PIC16 serisindeki diğer mikro denetleyicileri, C gibi başka programlama dillerini ihtiyaca göre kullanabilmeleri ve bir mühendislik probleminin çözümü, tasarımı, süreç yönetimi, projenin sunumu gibi edimleri de kazanmaları amaçlanmaktadır.

Haberleşme Laboratuvarı

Haberleşme laboratuvarın amacı, Elektrik Elektronik Mühendisliği Lisans Programı öğrencilerine temel düzey haberleşme teknikleri ve sistemleri konusunda eğitim vermek; araştırma faaliyetlerinde bulunmaktır. Laboratuvar yaklaşık 27 ’dir. Haberleşme Laboratuvarında, 5. yarıyılda verilen Analog Haberleşme dersinin uygulamaları ile 6. Yarıyılda verilen Sayısal Haberleşme dersinin uygulamaları yapılmaktadır. Deneylerde dokuz adet bilgisayar destekli ÇOKESEN ES400 serisi Haberleşme Uygulama Deney Modülleri, iki adet Amitec Antenna Trainer, Fiber Optik Alıcı ve Verici, 8 adet dijital osiloskop, sekiz adet dijital multimetre ve biri analog biri de dijital olmak üzere 2 adet spektrum analizör kullanılmaktadır.

Her bir bilgisayara Çokesen E-Lab ve DSO-2150 USB programları yüklüdür. Haberleşme Laboratuvarında, toplamda 30’dan fazla deneyin yapılabildiği deney setlerinden ders içeriğine ve süresine göre uygun olanları düzenlenerek 8 ayrı deney olarak kurgulanmıştır. Yapılan deneyler;

  • AM Modülasyonu ve Demodülasyonu
  • FM Modülasyonu ve Demodülasyonu
  • PWM Modülasyonu ve Demodülasyonu
  • FSK Modülasyonu ve Demodülasyonu
  • Fiber Optik Verici Ve Alıcı
  • Antenler
  • FDM (Frekans Bölmeli Çoğullayıcı)
  • TDM (Zaman Bölmeli Çoğullayıcı)

Analog Elektronik Laboratuvarı

Laboratuvarın amacı, Elektrik Elektronik Mühendisliği Lisans Programı öğrencilerine temel düzey analog elektronik devreleri ve elemanları konusunda eğitim vermek; araştırma faaliyetlerinde bulunmaktır.

Analog Laboratuvarında, 3. yarıyılda verilen Analog Elektronik dersinin uygulamaları yapılmaktadır. Deneylerde 12 adet COKESEN EES-400 deney setleri, 12 adet dijital osiloskop, 12 adet dijital multimetre kullanılmaktadır. Laboratuvar yaklaşık 91m2’dir

Analog Laboratuvarında, ders içeriğine ve süresine göre uygun olanları düzenlenerek 9 ayrı deney yapılmaktadır. Yapılan deneyler;

  • Diyotlar
  • BJT ve FET’lerin tanıtımı,kullanımı ve testi
  • UJT, LED ve optokuplörler
  • OE ve OC’lü yükselteçler,
  • OB ve FET’li yükselteçler,
  • Güç Yükselteçleri
  • Op-Amp’lı yükselteç devreleri
  • Op-Amp’lı yükselteç devreleri (toplayıcı ve fark alıcı devreler)
  • Op-Amp’lı yükselteç devreleri (türev ve integral alıcı devreler)

Sayısal Devre Laboratuvarı

Sayısal Devre Laboratuvarının temel amacı dijital tasarım konusunda lisans öğrencilerinin teorik bilgilerini artırmak ve öğrencilere pratik beceriler kazandırmaktır. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 2. ve 3. yarıyıl dersleri olan Lojik Devreler ve Sayısal Elektronik derslerinde alınan teorik bilginin uygulaması sayısal devre laboratuvarında yapılmaktadır. Sayısal elektroniğin temel yapı taşı olan flip-flop, multiplexer, sayıcılar, kaydediciler, karşılaştırıcı, toplayıcı ve çıkarıcı gibi mantıksal devreler hakkında öğrencilerin derste edindiği teorik bilgilerin pekiştirilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Laboratuvar orta seviyedeki sayısal sistemlerin tasarımı için uygundur. Sayısal devre laboratuvarında yapılan deneyler aşağıdaki listede sıralanmıştır.

  • ES05BDDS16 Çokesen Deney Seti Fonksiyonları ve Tanıtımı
  • RTL, TTL ve CMOS Kapılarının Tanıtımı
  • Schmitt Tetikleme Devresi
  • Kodlayıcı, Kod Çözücü, Veri Seçici, Veri Yayıcı Devreler
  • Flip-Flop Devreleri
  • Karşılaştırma, Toplayıcı ve Çıkarıcı Devreler
  • Sayıcılar
  • Kaydırmalı Kaydedici (Shift Register) Devreleri
  • Analog/ Digital Dönüştürücü
  • Digital/Analog Dönüştürücü

75 m2 genişliğine sahip Sayısal Devre Laboratuvarı içinde bulundurduğu 12 adet deney masası ile çok sayıda öğrenciye hizmet verebilecek kapasitededir. Sayısal devre laboratuvarına ait görüntüye Şekil 7.11’de yer verilmiştir. Laboratuvar içerisinde bulunan her bir deney masası 1-3 arası öğrencinin rahatça çalışabileceği şekilde tasarım ve donanıma sahiptir. Laboratuvar içerisinde bulunan donanım ve cihazların listesi aşağıdaki gibidir:

  • ES05BDDS16 Deney Seti

Deney setinin içerisinde deneyleri yapmamıza yardımcı olacak butonlar, led modülleri,board, clock sinyali üretmemize yardımcı olacak modül,anahtar ve potansiyometre modülü bulunmaktadır.

  • Deney Takım Kablosu
  • Elektriksel Komponentler
  • İşlemcili Bilgisayar

Güç ve Proses Laboratuvarı

Güç ve Proses Laboratuvarında, 8. yarıyılda verilen Güç Elektroniği (EEM 404) dersinin uygulamaları yapılmaktadır. Laboratuvarda güç devrelerinde kullanılan yarı iletkenler (diyot karakteristiği, mosfet, tristör, triak, diyak,) ve çeşitli güç devrelerinin gerçek zamanlı uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Laboratuvarda gerçekleştirilen ana deney başlıkları aşağıdaki gibidir.

Bu laboratuvarda temelde güç elektroniği elemanlarının teorik olarak tanıtımı ve gerçek zamanlı uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Güç ve Proses Laboratuvarında yapılan deneyler aşağıda sıralandığı gibidir.

  • Tek faz yarım dalga doğrultucu
  • Üç faz yarım dalga doğrultucu
  • DC-DC gerilim azaltıcı dönüştürücü
  • DC-DC gerilim artırıcı dönüştürücü