Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 1995 yılında Edebiyat Fakültesi bünyesinde Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu tarafından kurulmuştur. Bölümün temel amacı, çağdaş Türk lehçeleri ve edebiyatları alanında yetkin kadrolar yetiştirmektir. Bölümde, Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Güney-Doğu (Türkistan- Uygur) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Kuzey-Batı (Kıpçak) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Kuzey-Doğu (Sibirya) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları ve Çuvaş Türk Lehçesi ve Edebiyatı olmak üzere beş Anabilim Dalı bulunmaktadır.

Bölümün örgün öğretim programına ilk olarak 2008-2009 eğitim-öğretim yılında öğrenci alınmıştır. 2009-2010 eğitim-öğretim yılında ise ikinci öğretim programına öğrenci kabul edilmiş olup 12 dönem mezun verilmiş ve 2023-2024 eğitim-öğretim yılında son mezunlardan sonra bu program kapatılmıştır. Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalında 2013-2014 eğitim-öğretim yılından itibaren lisansüstü eğitime de başlanmıştır.

Bölüm, kurulduğu günden bu yana düzenlediği sempozyum, çalıştay, panel vb. bilimsel faaliyetlerle hem Türkiye’de hem de uluslararası düzeyde Türkoloji çalışmalarına katkı sunmuş; Türk dünyasının farklı bölgelerinden akademisyen ve öğrencileri bir araya getiren projelere imza atmıştır.

Bölüm, Türk dünyasıyla kültürel ve akademik ilişkileri güçlendirmeyi, ortak bilimsel projeler geliştirmeyi hedeflemektedir. Orhun Değişim Programı, Erasmus Programı ve İkili Anlaşmalar kapsamında Türk dünyasının farklı bölgelerindeki üniversitelerle aktif iş birliği yürütmektedir. Uluslararası hareketlilik programlarıyla öğretim üyesi ve öğrenciler çeşitli kardeş ülkelere gönderilerek kültürel ve akademik etkileşimleri artırılmaktadır. Aynı şekilde kardeş ülkelerden de öğretim üyesi ve öğrenci kabul edilmektedir. Bölümde çift anadal ve yandal programları da mevcuttur.

Bölüm, 2022 yılında FEDEK tarafından akredite edilmiştir. Bölüm bünyesinde Comparative Turkish Dialects and Literatures adında bilimsel bir dergi çıkarılmakta ve Türk Dünyası Kulübü adı altında bir öğrenci kulübü faaliyet göstermektedir. Kulüp faaliyetleri kapsamında ulusal basında da yer bulan çok sayıda önemli kültürel faaliyet gerçekleştirilmiştir. Bölüm öğretim üyelerinin çabalarıyla Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu Türk Dünyası Kültür Merkezi 2025 yılında hizmete açılmıştır.